Środowisko przyrodnicze

Największą wartość przyrodniczą gminy stanowi dolina rzeki Wilgi, będąca bogatym ekosystemem przyrodniczym oraz głównym walorem urozmaicającym krajobraz. Dolina rzeki cechuje się ciągłością nadrzecznych zadrzewień łęgowych. Nadrzeczne zadrzewienia to najskuteczniejszy filtr biogeochemiczny neutralizujący toksyczne zanieczyszczenia i nawozy sztuczne spływające z wodami opadowymi do rzeki.

Obszar gminy Miastków Kościelny leży w dorzeczu Wisły, w zlewni Wilgi. Rzeka Wilga jest prawostronnym dopływem Wisły o długości 67,1 km. Rzeka Wilga na terenie gminy jest prawie na całej długości uregulowana i stanowi element systemu melioracyjnego.

Odnośnie pomników przyrody na terenie gminy Miastków Kościelny występują pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, np.: sędziwe i okazałe drzewa i krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, głazy narzutowe. Na terenie gminy zarejestrowane są następujące pozycje drzew i głazów pomnikowych:

Na terenie gminy istnieją również tereny gdzie występują rzadkie jak i prawnie chronione gatunki takie jaki: naparstnica zwyczajna, pierwiosnka lekarska, złoć żółta, przetacznik ożankowy, zawilce czy przytulia wiosenna oraz „Gąsowski strumyk” łęg przystrumykowy porastający dolinkę wąwozu z meandrującym ciekiem:

Na szczególną uwagę zasługuje malowniczy park rozciągający się wokół zespołu pałacowego w Miastkowie Kościelnym. Łączna powierzchnia parku wynosi 15 ha. Park założony został w pierwszej połowie XIX w. występują w nim liczne pomniki przyrody i starodrzewia. Niewątpliwą atrakcją jest także aleja wysadzana grabami prowadząca z pałacu bezpośrednio do zabytkowego kościoła. Obecnie park stanowi własność prywatną.

Lesistość gminy jest bardzo niska i wynosi około 16 % przy średniej krajowej 27 %. Lasy na ternie gminy występują równomiernie w niewielkich kompleksach poza dolinami. Większe zespoły leśne występują na wschodzie (na wschód od Miastkowa Kościelnego), na północnym wschodzie (rejon wsi Zgórze) oraz na północnym wschodzie (rejon wsi Kujawy). W lasach dominują siedliska borowe z przewagą boru mieszanego świerzego o drzewostanie, w którego skład wchodzi głównie sosna z domieszką dębu, brzozy i grabu. W dolinach rzecznych, zagłębieniach i obniżeniach terenowych występują siedliska łęgu i olsu. Pod względem gatunkowym dominuje olcha, ale występuje także topola i wierzba.

W lasach na terenie gminy Miastków Kościelny można spotkać między innymi dziki, sarny, jenoty, zające borsuki czy kuny. Nad rzeką Wilgą swoje stale siedliska mają również bobry i wydry, co świadczy o dobrym stanie czystości rzeki Wilgi. Podmokłe lasy olszowe są chętnie odwiedzane przez łosia, a gęste młodniki liściaste stanowią jego ostoję. W lasach swe gniazda chętnie zakłada bocian czarny, ostatnimi czasy zaobserwowano także obecność orła bielika.